Tokaj – tak blisko, tak daleko… cz.1

Tokaj – co zobaczyć w winiarskich regionie

Nie wiemy jakie jest Wasze wyobrażenie o regionie Tokaj ale my mieliśmy przed oczami bezkresne zielone winnice, paprykowe pola, malownicze domki pośród wzgórz. Od dawna chcieliśmy odwiedzić piękną, węgierską krainę – najlepiej w porze winobrania. Trafiła się okazja, szybka decyzja, pojechaliśmy.

Znaczy się pojechał – Jarek. I cytując klasyka – zatkało…

Zaskoczenie – jak blisko Polski

Nawet z północnej Polski, gdzie mieszkamy odległość jest do przeżycia 8-9 godzin samochodem. Mieszkańcy południa kraju są w lepszej sytuacji. Najgorszy odcinek krętymi drogami przez Karpaty. Jeśli ktoś na co dzień ma problem z ograniczeniami prędkości to na Słowacji musi być szczególnie czujny. A przy okazji, czy wiecie, że Tokaj to region, który leży na terenie dwóch państw, południowej Słowacji i północnych Węgier. Ale jakoś tak się składa, że to węgierska część jest zdecydowanie lepiej znana i lubiana. No i osobiście bardziej mi się podoba.

Słowacka część Tokaju jest płaska, węgierska leży tuż za Karpatami i to położenie daje Węgrom ogromną przewagą. Pierwsza sprawa to góry odcinające od frontów jakie przechodzą nad północną częścią Europy, dają często bałkańskie ciepło a co najważniejsze dla tego regionu – długą suchą i ciepłą jesień.

Przyjechaliśmy w nocy. Mgła taka, że nożem można kroić.

Rano podobnie ale około 10-ej mgła unosi się i pojawiają się pierwsi spacerowicze…

Chwilę później słońce ostatecznie przebija się przez mgły, błyskawiczne suszy grona i pozwala na rozpoczęcie zbiorów. Podobno jesienią to normalne. Długa, sucha i ciepła jesień to jedna z największych zalet węgierskich winnic, która ma wpływ na zbiory, smak i zapach wina.

Poranek w Tarcal w Szedmak Borhaz

Najlepsze miało jednak nadejść. To spotkanie z Sandorem Szedmak, właścicielem niewielkiej ale wyjątkowej winnicy dającej naprawdę znakomite furminty, muscaty i aszu i jego wspaniałą żoną Brigi, która zadbała o takie śniadanie, że można było tylko pomarzyć. Oczywiście była znakomita węgierska papryka.

Pyszne sery i kiełbasy, w tym nasza – polska.

A dalej pyszności takie jak domowej roboty pasztet z kaczki – mniam…

I specjalność domu Szedmak – pyszne gofry z konfiturą. Niebo w gębie.

Jeśli jesteście ciekawi a jestem pewien, że jesteście zerknijcie na ich stronę http://szedmak.hu/po/ , również w polskiej wersji językowej.

Tokaj – winnica Szedmak Borhaz

Sandor Szedmak – człowiek, którego miałem przyjemność poznać i który zrobił nam ogromną radość poświęcając cały dzień, w środku pory winobrania na zaprezentowanie wspaniałych winnic i okolic Tarcal i Mad. Ten właśnie gest zasługuje na szczególne uznanie bo winobranie to dla każdego winiarza szczególny moment w roku. Co było sporym zaskoczeniem Sandor świetnie mówi po polsku, więc nie musieliśmy przechodzić na angielski lub o zgrozo – próbować zrozumieć język węgierski.

a to jego żona Brigi Berzsenyi – z wykształcenia archeolog, zakochana w winie nie bardziej niż Sandor.

Sandor jest winiarzem z pierwszego pokolenia. W 1983 roku kupił winnicę i rozpoczął swoją przygodę winemakera.  Część z upraw to winnice jeszcze według starych nasadzeń, z szerszymi alejkami pod stare, większe maszyny i ciągniki. Może nie jest to ekonomiczne podejście ale jakość tego co powstaje w tym miejscu rekompensuje wszystko.

Zaczęliśmy od obejrzenia winnic Szedmak Borhaz.  Zapakowaliśmy się do terenówki Sandora, co okazało się najlepszym rozwiązaniem.

Niewielka, kilkuhektarowa winnica jest bowiem położona na zboczu jednej z gór a otoczona innymi stokami. Położenie na południowej wystawie zbocza, chroniącego krzewy przed wiatrami, przymrozkami i innymi anomaliami pogodowymi, które mogłyby mieć niekorzystny wpływ na wino.

O winach i oczywistych oczywistościach Tokaju będzie w kolejnym poście. Wrażeń i zdjęć było tyle, że aż żal byłoby cokolwiek z tego pominąć. Dlatego najpierw o wrażeniach, zdjęciach i kolorach. O winach napiszemy w kolejnym poście.

Kolory jesieni w Tokaj

Bo po pierwsze to co uderzyło to kolory. Węgierska jesień w niczym nie ustępuje polskiej…

cała paleta ciepłych barw dosłownie mieni się w oczach…

Dlatego jeśli szukacie pięknych jesiennych pejzaży to pomijając inne doznania, Tarcal w Tokaju to znakomity wybór.

Nie wiem czy wiecie, że powierzchnia wszystkich polskich winnic to około 1 tys. ha. To zaledwie połowa powierzchni wszystkich winnic znajdujących się tylko w okolicach Mad i Tarcal, jednego z subregionów przepięknego Tokaju. Ale co się dziwić – położenie i tradycja do czegoś zobowiązują. A że ogromne winnice rodzą przepyszne, pełne słodyczy winogrona to nic dziwnego, że interesują się nimi nie tylko ludzie ale i szpaki, które często sprawiają wrażenie chmar szarańczy.

Na szczęście jest na to sposób a mianowicie gazowe armaty,  które jako pierwszy do Tarcal ściągnął właśnie Sandor Szedmak a za jego przykładem wykorzystują je pozostali właściciele winnic.

To proste urządzenie spręża gaz z zawieszonej poniżej butli, automatycznie uruchamiany jest zapłon a huk straszy stada, które odlatują z winnicy, w której trwa gazowa kanonada.

Szalone Walizki na szalonej wyprawie – Tarcal i Mad w jeden dzień

Najlepsze miało dopiero nadejść a mianowicie wiekowy wąwóz, którym wjechaliśmy na szczyt. Przy dobrej pogodzie można podziwiać z niego szczyty Karpat. Ulubione miejsce widokowe Sandora. Nasze chyba już też.

Obok kolejne szczyty z przepięknymi winnicami…

a na jednym z nich Węgrzy mają swoją wersję figury Chrystusa. Raczej nie konkuruje ona z tą ze Świebodzina bo ma tylko 8,5 metra wysokości ale za to w całości wykonana jest z kamienia.

Dalej pojechaliśmy zobaczyć jak zbiera się furminty na ASZU wyjątkową odmianę tokaja, która powstaje z  ręcznie zbieranych gron, które zostały zaatakowane przez pleść botritis. Pleśń w wilgotne poranki atakuje grona, a słońce w ciągu dopełnia reszty i wysusza je dając niebywały efekt. Słodycz jaką trudno sobie wyobrazić.

Kto z Was normalnie wziąłby do ust spleśniałe winogrona? Do głowy by mi nie przyszło. Ale w Tokaju trzeba ich spróbować obowiązkowo. Właśnie takie są najlepsze, najsłodsze i najbardziej aromatyczne.

Aż mnie korci by napisać więcej, ale o gronach, winach i ich historii będzie w części drugiej. Tempo było zawrotne a wokół aż żółciło się w oczach od kolorów jesieni.

Po południu zaczęto wywozić zbiory a my ruszyliśmy dalej w drogę…

Najlepsze jak zwykle jest na końcu – niespodzianka u podnóża Lisiej Góry zwanej Tokaj

Pojechaliśmy do podnóża Góry Lisiej –  jak wyjaśnił nam Sandor – przez wielu mylnie nazywanej Górą Tokaj. O takiej kulminacji wycieczki można pomarzyć. W ciepły październikowy dzień gdy temperatura powietrza dochodziła do 24 stopni, nagle pojawił się doskonale schłodzony, najlepszy muscat z Szedmak Borhaz- pełen słodyczy doskonale zrównoważonej kwasowością, o aromacie gruszki i melona… Tego się nie da opisać…. trzeba spróbować.

Wspólnie z Robertem Szajem, winemakerem z północy Polski, z którym wybraliśmy się do Tokaju, byliśmy absolutnie pozytywnie zaskoczeni. Na szczęście był moment by delektować się chwilą i widokiem.

Rozpoczęliśmy powrót by przygotować się do kolacji i wycieczki po znajdującej się 13 !!! metrów pod ziemią piwnicy, w której zgromadzone się skarby Szedmak Borhaz. Odprowadzał nas magiczny widok, krzaków pełnych zbotrisowanych winogron…

co chwila zatrzymywaliśmy się bo krajobraz nie pozwalał spokojnie odjechać…

Ale wieczór nadchodził, a wyobraźnia podpowiadała, że piwnica oferuje równie wiele wrażeń.

W drugiej części poznacie historię Szedmak Borhaz –  domu winnego Sandora oraz dlaczego jego ASZU jest tak dobre.

A więcej szczegółów na ich polskojęzycznej stronie: Szedmak Borhaz. 

Część dalszą naszej opowieści o Szedmak Borhaz znajdziesz w poście:

• Gdzie wino to sztuka – Tokaj cz. 2