Iran – praktyczny poradnik jak przygotować się do podróży

Iran praktyczny poradnik to zbiór naszej wiedzy, spostrzeżeń oraz sprawdzonych miejsc i ciekawostek, które mamy nadzieję, mogą Wam się przydać. W Iranie jak zwykle mieliśmy sporo szczęścia bo spotkaliśmy ludzi, którzy wyposażyli nas w dodatkową wiedzę praktyczną. Zwyczajnie pomogli też w organizacji spraw najważniejszych jak lokalizacja hoteli czy też wypad na pustynię. I mamy nadzieję, że zechcecie po przeczytaniu tego posta tam pojechać.

Ta’arof – kodeks dobrych manier

Lecąc do Iranu warto zacząć przygotowania od poznania kodeksu etyki czy też dobrych manier zwanego ta’arof. Wynika on z perskiej tradycji i jest jak druga natura każdego Irańczyka. Rozmowa i nawiązywanie relacji z Irańczykami to cała gra oznaczająca zapytania o zdrowie, kraj pochodzenia, imię, jak się czujemy i czy podoba nam się Iran.

Po eleganckim wstępie możemy przechodzić do konkretów. Zresztą najlepiej przeczytajcie też nasz tekst „Ta’arof czyli irański kodeks dobrych manier”.

Pieniądze w Iranie

Walutą obowiązująca w Iranie jest rial ale sami Irańczycy wiedzą, ze ich pieniądz jest niewiele wart i nazywają go śmieciowym. Gdy przygotowywaliśmy się do podróży sugerowaliśmy się cenami z lipca 2018. Wówczas obowiązywał kurs 75 tys. riali do dolara. Na początku września 2018 było już 107 tys. Gdy wyjeżdżaliśmy 136 tys. riali. Kurs jest niestabilny i mocno uzależniony od aktualnej sytuacji politycznej więc przed podróżą sprawdźcie dokładnie wartość riala.
By ułatwić sobie życie, Irańczycy używają drugiej, wirtualnej waluty – nazywanej toman. To rial zmniejszony o jedno zero. Fizycznie toman nie istnieje ale irański pieniądz tak stracił na wartość, że toman funkcjonuje na co dzień w obiegu a rial rzadko.

Przykład:

• Sok kosztuje 100 tys riali – usłyszysz cenę 10 tumanów czyli w rozwinięciu 10 tys.

Po wyjściu z samolotu mogą podchodzić do Was handlarze z propozycją wymiany. Kurs na lotnisku jest niższy niż w mieście. Ale warto wymienić tutaj część kasy by móc zapłacić chociażby za taksówkę. Niezły kurs znajdziecie w kantorze na lotnisku w Teheranie. Kantor znajduje się na piętrze. Jeśli będziecie chcieli wymienić resztę kasy w Teheranie to najlepiej udać się na Fardowsi Avenue. Tam znajdziecie większość kantorów i cinkciarzy.

Najważniejsze to przejść przez kilka punktów i sprawdzić kurs a dopiero wtedy wybrać najlepszy. Sprawdziliśmy wymianę u cinkciarza i w kantorze i tych pierwszych odradzamy. To mili ludzie ale, jeden wręczył nam tak stary i zniszczony banknot, że mieliśmy problem z zapłaceniem nim, bo nie miał żadnych zabezpieczeń więc pewnie powszechne było podrabianie go.

Wiza do Iranu

Obok biletu lotniczego to jeden z najdroższych elementów podróży do Iranu. Wiza kosztuje 75 euro lub 90 dolarów. Można ją uzyskać składając aplikację wizową w Ambasadzie Iranu w Warszawie. Najlepiej z co najmniej miesięcznym wyprzedzeniem, poprzez stronę internetową E-VISA. Procedura trwa maksymalnie dwa tygodnie więc jeśli planujecie odebrać wizę w Warszawie a robicie to wcześniej niż dwa tygodnie przed podróżą, zaznaczcie Ambasadę jako punkt odbioru. Ta decyzja jest o tyle ważna, że później puntu odbioru nie można zmienić. W ostateczności można zrobić to w ostatniej chwili tak jak my na dwa tygodnie przed wylotem ale wtedy trzeba liczyć się z koniecznością spędzenia dodatkowych dwóch godzin na lotnisku w Teheranie by załatwić formalności.

Iran praktyczny poradnik – transport

Temat rzeka. Zacznijmy od tego ze nie spotkaliśmy żadnej wypożyczalni samochodów. A po drugie nawet nie planowaliśmy wypożyczania auta bo nie dalibyśmy rady samodzielnie jeździć po Iranie. Styl jazdy Irańczyków jest dalece odmienny od przyjętych standardów. Ale można ich podziwiać za to jak sobie radzą w miejskiej dżungli. Inna sprawa to miejsca do parkowania, ich brak i wolna amerykanka w parkowaniu gdziekolwiek. W Iranie transport publiczny jest bardzo dobry i dobrze skomunikowany.

Taksówki i ceny

Taksówki są wszędzie i każdy może zaoferować Wam podwiezienie za kasę. Nawet motocyklista czego Jarek chciał spróbować a Dorota spanikowała i odmówiła. Zdarzają się jednak kierowcy naciągacze, zresztą jak wszędzie. My na nich nie trafiliśmy ale ostrzegali nas przed nimi… Irańczycy. Polecamy korzystanie z żółtych i zielonych taksówek które są pewne i bezpieczne choć nie zawsze najczystsze. Z naszych obserwacji wynika, ze zielone taksówki są o około 30 % tańsze niż żółte.

Zawsze przed kursem pytajcie o cenę. Przed trzaśnięciem drzwiami warto sprawdzić odległość na Maps.me wtedy wiemy czy kierowca podaje rzetelną wartość kursu.  Zauważyliśmy też, ze starsi kierowcy są bardziej solidni i nie próbują naciągać. Młodsi widząc turystę czują biznes. Jeśli używacie telefonu z systemem Android spróbujcie ściągnąć aplikację Snaap. Na iphonie nie działa bo Apple traktuje ją jako niezaufaną i blokuje w polskim sklepie. A to rodzaj irańskiego Ubera, tańszy niż zwykłe taksówki i bezpieczny.

• taksówka z lotniska do centrum Teheranu – 850 tys. rial – około 8 dolarów
• żółta taksówka za około 3 km jazdy – 200 tys. riali – około 2 dolarów
• zielona taksówka za okoły 3 km trasy – 150 tys. riali – około 1.5 dolara

Autobusy i ceny

Między miastami najlepsze są autobusy VIP z miejscami do leżenia. W miastach takich jak Teheran, Isfahan czy Shiraz bardzo dobrze działa również metro. Dworce autobusowe w dużych miastach są obsługiwane przez kilkanaście różnych firm autobusowych, więc jeśli nie znajdziecie biletu w jednej traficie do innej.

W Teheranie jest jedno okienko, gdzie kupuje się bilety do wszystkich linii. Jeśli jedziecie taksówką na dworzec autobusowy wystarczy, że powiecie taksówkarzowi – Argentina Terminal i dojedziecie dokładnie na miejsce.

W Isfahanie i Shirazie, każda firma przewozowa ma swój punkt obsługi. Przed dworcem stoją mężczyźni, którzy pomagają w zakupie biletu i trafieniu na właściwe miejsce odjazdu, zarabiając przy tym prowizję od firm autobusowych. W autobusach podawane są lunch boxy, czasem herbata. Na każdej z tras autobus ma około 20 minutowy postój na to co każdy potrzebuje.

Najczęściej zatrzymuje się w miejscach, gdzie można coś zjeść i wypić kawę. Toalet w takich miejscach radzimy używać w ostateczności bo woń może ogłuszyć.

Ale poza tym wielką zaletą irańskich autobusów jest to, że zamiast 52 miejsc, jest ich tylko 25 !!! Mega wygodnie.

• bilet autobusem VIP z Teheranu do Isfahanu – 400 tys. riali – 3,5 dolara
• bilet autobusem VIP z Shirazu do Teheranu 800 tys. riali – niecałe 8 dolarów ( prawie tyle samo ile kosztuje taksówka z lotniska w Teheranie do centrum miasta 🙂 )

 Hotele

Z hotelami, hostelami czy Guest House’ami nie ma w Iranie najmniejszego problemu. Z ich rezerwacją jest trochę gorzej bo nasza najpopularniejsza wyszukiwarka www.booking.com działa w kratkę, w zależności od sytuacji politycznej . Są okresy, że można poprzez nią dokonać rezerwacji ale zdarza się też tak, że strona podaje, iż w Iranie nie ma żadnych dostępnych obiektów. Działa za to Tripadvisor, więc tam możecie szukać noclegu. My wcześniej, w  Polsce zrobiliśmy wstępną rezerwację pierwszego hotelu w Teheranie ale na lotnisku poznaliśmy Alberta, który jest przewodnikiem wycieczek po Iranie. Albert doradził nam by zmienić lokalizację na centrum w okolicach Wielkiego Bazaru i tak o poranku, po nocnym locie trafiliśmy do Hotelu Elyan.

Z marszu zarezerwowaliśmy pokój. Standard polskich dwóch gwiazdek, w miarę czysto ale lokalizacja idealna. Można zatrzymać się tutaj na dwie-trzy noce bo wieczorem, deptak pod hotelem oferuje obłędny street food. Najlepszy jaki próbowaliśmy w Iranie.

Jeśli szukacie czegoś lepszego to na pewno znajdziecie poza ścisłym centrum. W Isfahanie zaliczyliśmy wpadkę gdy przyjechaliśmy późno i trafiliśmy do hotelu Morvarid, który omijajcie szerokim łukiem.

O poranku grzecznie wymeldowaliśmy się i pojechaliśmy do znalezionego w Google butikowego hotelu Ghasr Monshi boutique hotel.

Jeden z najładniejszych w jakim byliśmy w Iranie, zrobiony z dbałością o detale ale i najdroższy ze wszystkich jakich korzystaliśmy w Iranie. Ale jak na warunki europejskie – a i tak tańszy.

Jeśli jedziecie do Varzaneh by zobaczyć wyschnięte jezioro solne i pustynię możecie skorzystać ze sprawdzonego przez nas miejsca – Varzaneh Traditional Guest House.

Jedyne miejsce gdzie latem nie było klimatyzacji i znośnie robiło się nad ranem ale było bardzo czysto i smacznie a niezwykle mili właściciele starali się przychylić nieba, więc to absolutnie nadrabiało całość. Mówili też nieźle po angielsku co poza wielkimi miastami staje się atutem.

Podróż zakończyliśmy wręcz luksusowo w otwartym ledwie miesiąc wcześniej Beyn Ol Harameyn Hotel w Shirazie.

Hotel w standardzie dobrych 4 gwiazdek + a dodatkowym atutem była nowość, świeżość, ogromne pokoje i idealne położenie w centrum Starego Miasta. Stąd mieliśmy pięć minut drogi do najważniejszych zabytków Shirazu.

Ceny hoteli ( podajemy w dolarach, bo kurs riala jest wciąż niestabilny ):

• Hotel Elyan – Teheran – 5 dolarów za nocleg za dwie osoby
• Morvarid ( wtopa hotel ) w Isfahanie – 20 dolarów za nocleg za dwie osoby
• Ghasr Monshi boutique hotel – nasz najdroższy nocleg 40 dolarów za dobę ale dostaliśmy specjalną zniżkę więc sprawdźcie sami wcześniej cenę zanim zarezerwujecie
• Beyn Ol Harameyn Hotel – Shiraz – 15 dolarów za nocleg w świetnych warunkach i lokalizacji ( cena zniżkowa z uwagi na początek działalności hotelu )
  

Jak ubrać się w podróż do Iranu?

https://www.instagram.com/p/BnYm5ZLCxYU/
Przed wyjazdem wydawało nam się, że kobiety mają szczególnie trudno w kwestii ubioru w Iranie. Ale na miejscu przekonaliśmy się, że panuje większy luz niż mamy tego świadomość w kraju.

Można ze sobą zabrać lekką, przewiewną chustę, która powinna zakrywać tył głowy. Górna część ciała i ręce powinny być zakryte maksymalnie do łokci. Na dole spodnie lub spódnica, najważniejsze, że nie powinny być przylegające do ciała. Jednak młode Iranki mają chyba w nosie te zasady.

Na miejscu przekonacie się jednak, że to racjonalne nie tylko z powodów religijnych ale luźniejsze rzeczy lepiej sprawdzają w gorącym i suchym klimacie. Stopy i kostki mogą być odkryte, można więc zabrać jakieś ładne lekkie sandałki.

Ubiór mężczyzn

Mężczyźni mają większy luz, choć nie do końca. Obowiązkowe są długie spodnie. Krótkie można nosić tylko uprawiając sport w miejscach do tego przeznaczonych. Natomiast krótki rękaw jest jak najbardziej OK. Ale żeby nie opalać się na rękawki chyba czasem lepiej wziąć ze sobą białe bluzy lub lekkie koszule na długi rękaw. Szczególnie na pustyni, mogą okazać się bardzo praktyczne. Buty dowolne więc właściwie nie ma problemu. My w podróży do Iranu sprawdziliśmy swoje Merelle w wersji letniej i byliśmy zachwyceni.

Oddychają, chronią przed otarciem i po całym dniu noszenia noga jest naprawdę w niezłym stanie.

Iran praktyczny poradnik – zachowanie i bezpieczeństwo

Z pewnymi zachowaniami należy być wstrzemięźliwym. Na przykład podniesienie kciuka, które w większości świata oznacza, że jest OK – w Iranie jest obraźliwe i znaczy tyle samo co podniesienie w Europie palca środkowego. Więc ostrożnie z emocjami. Ale Irańczycy wybaczają turystów emocjonalne zachowanie z kciukiem wzniesionym do góry. A ta’arof sprawia, że w geście grzeczności sami często podnoszą kciuk do góry by pokazać, że wiedzą o co chodzi. Irańczycy są jednak świadomi gestów i chętnie je manifestują.

Pewnie czekacie również i na to. Czy w Iranie jest bezpiecznie? Odpowiadamy

NIE

W Iranie nie jest bezpiecznie. Jest mega bezpiecznie, jak rzadko gdzie się możemy poczuć. I poza przypadkami gdy ktoś próbował złupić nasz portfel na swoich usługach, nigdzie i nigdy nic nam nie groziło. Nawet wieczorem w ciemnych i ciasnych uliczkach czuliśmy się nadzwyczaj normalnie bez obawy, że może się coś wydarzyć.

Iran praktyczny poradnik – internet

Dobrym rozwiązaniem, które stosujemy od pewnego czasu jest zabieranie ze sobą w podróż mobilnego routera. Swój TP Link kupiliśmy w Media Markt i sprawdza się naprawdę dobrze. W Iranie po przylocie na lotnisko w Teheranie, na parterze znajdziecie dwa punkty, gdzie można kupić kartę SIM z pakietem internetu

Cena:

• Karta SIM z 6 Gb transferu – koszt 450 tys. riali czyli około 4,3 dolara

Cenzura internetu – przydatne aplikacje

W Iranie podobnie jak w Chinach obowiązuje cenzura internetu. Jednak na mniejszą skalę. Normalnie w sieci nie połączycie się z usługami wujka Google bo to przecież amerykańskie, nie ma połączenia z Facebookiem bo to amerykańskie. Gdy odpalicie Google Maps to w miejscu olbrzymiego przecież Iranu zobaczycie białą plamę z siatką najważniejszych dróg. Jednak Irańczycy radzą sobie z tym problemami i rząd przymyka na to oko.

 VPN

To początek wszystkich działań. Ściągnijcie wcześniej w kraju i wypróbujcie którąś z aplikacji VPN. Pozwalają one szyfrować połączenia, zmieniać adres IP a dzięki temu połączyć się z Facebookiem, Messengerem, Googlem i wszystkimi jego usługami. My sprawdziliśmy Onavo VPN na system IOS ale już jest też wersja na telefony z Androidem. Z jednej strony Onavo omija blokadę ale co ważne również kompresuje dane co pozwala oszczędzić transfer. Jedyne z czym jeszcze nie poradzili sobie twórcy Onavo to kompresja wideo z Youtube. Najwięcej zyskuje się na korzystaniu z map ale w Iranie – Google  Maps jak pisaliśmy nie działa więc.

Maps.me

To najczęściej używana przez nas mapa offline, które pozwala na wyznaczanie tras, zapisywanie swoich punktów, wyszukiwanie hoteli i restauracji. Nie jest tak bogata w detale i informacje jak Google, który wciąż jest aktualizowany również przez samych zainteresowanych ale do zorientowania się terenie oznaczenia swoich punktów i tras jest bardzo dobre. Dość często aktualizowana i wzbogacana jest świetnym zamiennikiem Google Maps w krajach, w których albo Google’a nie ma lub są problemy z netem ( jak np. na Kubie )

Instagram

To najpopularniejsze medium społecznościowe w Iranie. Mimo, iż amerykańskie – o dziwo nie jest blokowane przez rząd i to tutaj można zobaczyć jak wygląda życie w tym kraju. Wpisując hasztagi i geotagi planowanych lokalizacji dowiecie się więcej o tych miejscach, zobaczycie jak wyglądają i przygotujecie lepiej.

Tripadvisor

Z uwagi na zmienność w działaniu i wyłączaniu Booking.com – Tripadvisor jest chyba najpopularniejszą aplikacją służącą do wyszukiwania i oceny hoteli, hosteli i guest house’ów w Iranie. Ich właściciele często proszę o rekomendację po pobycie jeśli jest udany właśnie na Tripadvisor. Tutaj znajdziecie to czego szukacie. Wiadomo, że na Tripadvisor najczęściej nie ma kontaktów więc o samym zrobieniu rezerwacji niżej.

Kontakt z Iranem

Do i z Iranu można oczywiście dzwonić normalnym połączeniem ale…minuta połączenia wykonanego z Iranu kosztuje około 8-10 PLN w zależności od sieci, więc lepiej przejść na internet. Jeśli chcecie zrobić rezerwację, można spróbować skorzystać z komunikatora w Instagramie. Większość hoteli ma swoje konta i dość szybko odpowiada na wiadomości. Ale dużo lepszym i najpowszechniejszym rozwiązaniem jest również amerykański WhatsApp. Każdy hotel podaje na swojej stronie nr telefonu. Najczęściej jest to numer komórkowy. Wystarczy, że połączymy się z nim przez WhatsApp porozmawiamy o warunkach, cenie i możemy robić rezerwację. Proste -no nie?

Ludzie, którzy nam pomogli i których możemy spokojnie polecić:

• Albert Kwiatkowski – archeolog, iranista, który świetnie mówi po persku i jest przewodnikiem wycieczek do Iranu. Jeśli boisz się jechać samemu napisz na ten email: literaturaperska@gmail.com
• Hamid – irańczyk z Isfahanu, który zajmuje się prowadzeniem wycieczek na pustynię, w góry Zagros i po mieście Isfahan. Miły i uczynny – tel +98 913 990 2006 ( kontakt przez WhatsApp )

• Reza Karim – świetnie mówiący po angielsku, organizator wycieczek na pustynię z Varzaneh, dowcipny i ma normalne ceny ( zdarzają się przecież ceny z kosmosu ) – tel. +98 913 683 54 24 ( kontakt przez WhatsApp )

Najtańszy kraj świata

W momencie gdy przyjechaliśmy szalała inflacja i spadał kurs riala do dolara. Było szalenie tanio. Więc dla przykładu podrzucamy kilka cen innych cen dla orientacji:

• woda na lotnisku 0,5 litra – 20 tys. riali – około 0,2 dolara
• woda w sklepie w mieście – 10 tys. riali – około 0,1 dolara
• wypasiony obiad dla dwojga – 980 tys. riali – około 9 dolarów
• sok ze świeżych owoców – od 100 do 300 tys. riali – od 1 do 3 dolarów w zależności od lokalizacji
• wejście do wszystkich muzeów 200 tys. riali – niecałe 2 dolary ( Irańczycy płacą 0.3 dolara )

Pewnie jesteś w takim samym szoku jak my gdy mieliśmy to na żywo. Nie wiemy jak będzie za miesiąc, pół roku czy rok. Warto sprawdzać kurs dolara do riala. Warto znaleźć kogoś w Iranie przez Instagram by dowiedzieć się przed przed podróżą jakie są aktualne kursy i ceny. Jeśli uważasz te informacje za przydatne podaj dalej.

Nasze wydatki w podróży do Iranu na osobę:

• bilet lotniczy – 400 PLN
• dopłata za check-in UIA – 15 dolarów
• zwiedzanie Kijowa – 200 PLN
• wydatki na miejscu  – 200 dolarów
• Całość podróży: 1800 PLN !!! – ani razu nie oszczędzając

Piękne jak Iranki

Może do poradnika to średnio pasuje ale… nie mieliśmy gdzie napisać o tym co widać gołym okiem. A dobrze zakończyć poradnik miłych akcentem. Już w Teheranie zwróciliśmy uwagę na to, że Iranki są naprawdę piękne. Bardzo zadbane.

Może to zbyt śmiało zabrzmi ale widać po nich dbałość nie tylko o urodę, spotkania w profesjonalnych gabinetach kosmetycznych ale wręcz spotkania ze specjalistami medycyny estetycznej. Dość powszechne są korekty nosa, mające na celu prawdopodobnie usunięcie lekkiej wzgórka na nosie dość charakterystycznego dla ludzi wschodu.

Nam to nie przeszkadzało – im widocznie tak. Podobne zabiegi robili sobie również Panowie. Więc w tym względzie panuje absolutne równouprawnienie. Jeśli podoba Wam się nasz poradnik, zostawcie komentarz lub udostępnijcie go. Może jeszcze komuś się przyda.